Inwentaryzacja

Opublikowano w 2013 roku

Zarówno podatnicy prowadzący ewidencję w formie podatkowej księgi przychodów i rozchodów (PKPiR) jak i w formie ksiąg rachunkowych, są zobowiązani do inwentaryzowania wybranych składników aktywów lub pasywów w terminach przewidzianych odpowiednimi przepisami prawa.

Niniejszy artykuł poświęcony jest inwentaryzacji, do której sporządzenia zobowiązani są na koniec roku podatnicy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów. Terminy i zasady sporządzania przez nich inwentaryzacji określają odpowiednie przepisy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (Dz. U. nr 152, poz. 1475 ze zm.).

Podatnicy są zobowiązani do sporządzenia spisu z natury na dzień 31 grudnia. Nie oznacza to, że spis ten musi zostać dokonany w tym dniu, musi natomiast uwzględniać stan na ten dzień. Spisowi z natury podlegają następujące składniki majątku obrotowego przedsiębiorstwa:
- Towary handlowe,
- Materiały (surowce) podstawowe i pomocnicze,
- Wyroby gotowe,
- Półprodukty (półwyroby),
- Produkcja w toku,
- Braki i odpady.

Spis powinien obejmować także towary handlowe będące własnością podatnika, znajdujące się poza jego zakładem a także obce towary znajdujące się w jego zakładzie. Przy czym te ostatnie nie podlegają wycenie.

§ 28 rozporządzenia o prowadzeniu PKPiR reguluje wymogi, jakie powinien spełniać spis z natury. Są on następujące:
- powinien on być sporządzony w sposób staranny i trwały oraz zakończony i zaopatrzony w podpisy osób uczestniczących w spisie,
- powinien zawierać co najmniej następujące dane: imię i nazwisko właściciela zakładu (nazwę firmy), datę sporządzenia spisu, numer kolejny pozycji arkusza spisu z natury, szczegółowe określenie towarów i innych składników majątku objętych spisem, jednostkę miary, ilość stwierdzoną w trakcie spisu, cenę w złotych i groszach za jednostkę miary, wartość wynikającą z przemnożenia ilości towaru przez jego cenę jednostkową, łączną wartość spisu z natury oraz klauzulę „Spis zakończono na pozycji…”, podpisy osób sporządzających spis oraz podpis właściciela zakładu (wspólników).

Spis z natury sporządzony na dzień 31 grudnia należy wycenić w terminie 14 dni od dnia jego zakończenia.
§ 29 rozporządzenia o prowadzeniu PKPiR określa zasady wyceny poszczególnych rodzajów rzeczowych składników majątku obrotowego. I tak:
- materiały i towary wycenia się według cen zakupu lub nabycia albo według cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu, jeżeli są one niższe od cen zakupu lub nabycia. Stosowanie cen nabycia jest uzasadnione, jeżeli koszty uboczne (tj. koszty transportu towaru, załadunku, wyładunku, ubezpieczenia w drodze, itp.) są znaczne;
- półwyroby (półfabrykaty), wyroby gotowe i braki własnej produkcji wycenia się według kosztów wytworzenia, a odpady użytkowe, które w toku działalności utraciły swoją pierwotną wartość użytkową, według wartości wynikającej z oszacowania uwzględniającego ich przydatność do dalszego użytkowania.
W razie przyjęcia wyceny towarów w kwocie niższej od ceny zakupu lub nabycia albo od kosztów wytworzenia, w szczególności z powodu uszkodzenia, wyjścia z mody, należy przy poszczególnych pozycjach uwidocznić również jednostkową cenę zakupu (nabycia) lub koszt wytworzenia.

Spis z natury pełni przede wszystkim dwie funkcje: po pierwsze służy skorygowaniu kosztów prowadzenia działalności gospodarczej o koszty niestanowiące kosztów uzyskania przychodów w danym roku, po drugie umożliwia właścicielowi firmy kontrolę stanu rzeczowych składników majątku obrotowego (zapasów).

Słowa kluczowe: biuro rachunkowe Radomsko, inwentaryzacja